ابن‌ظهیره جمال‌الدین محمد جارالله بن محمد مکیجمالالدین محمد جارالله بن محمد، مورخ و فقیه حنفی، یکی از شخصیت‌های خاندان ابن‌ظهیره می‌باشد؛ اِبْن‌ِ‌ظَهیره، عنوان افراد خاندانی از بنی‌مخزوم که در سده‌های ۹ و ۱۰ق/۱۵ و ۱۶م به شهرت رسیدند و در مکه عهده‌دار افتاء، قضا و تدریس بودند. ۱ - معرفی اجمالیمحمد جارالله بن محمد بن ابی بکر بن علی بن ظهیره قرشی مکی، ملقب به جمال‌الدین (ز ۹۶۰ق/۱۵۵۳م)، مورخ و فقیه حنفی می‌باشد. تاریخ وفات وی معلوم نیست، اما زرکلی آن را ۹۸۶ق/۱۵۷۸م و دجیلی [۲]
دجیلی، عبدالصاحب عمران، اعلام العرب فی العلوم و الفنون، ج۲، ص۲۲۷، نجف، ۱۳۸۶ق/۱۹۶۶م.
۹۶۰ق گفته و دیگران [۳]
سرکیس، چاپی، ج۱، ص۱۵۰.
او را در تاریخ اخیر در قید حیات دانسته‌اند.از زندگی وی چیز زیادی دانسته نیست، فقط می‌دانیم که اهل مکه بوده و در همان‌جا نیز به افتاء پرداخته است. کتاب الجامع اللطیف فی فضل مکة واهلها وبناء البیت الشریف به وی منسوب است. مؤلف در مقدمه کتاب [۷]
ابن‌ظهیره، محمد جارالله، الجامع اللطیف فی فضل مکة واهلها و بناءالبیت الشریف، ج۱، ص۲، بیروت، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م.
خود را محمد جارالله بن ظهیره قرشی مکی حنفی شناسانده است. اما در دلیل الکتاب المصری ۱۹۷۲م [۸]
ابن‌ظهیره، دلیل الکتاب المصری، ج۱، ص۲۲۱، ۱۹۷۲م، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
این اثر به فردی دیگر به نام محمد بن محمد بن حسین ابن ظهیره منسوب شده است که با گفته مؤلف در مقدمه کتاب [۹]
ابن‌ظهیره، محمد جارالله، الجامع اللطیف فی فضل مکة واهلها و بناءالبیت الشریف، ج۱، ص۲، بیروت، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م.
سازگاری ندارد. این کتاب بارها، از جمله در ۱۹۲۲، ۱۹۳۸، ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳م در قاهره و در ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م در بیروت به چاپ رسیده است.۲ - پانویس
۳ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌ظهیره»، شماره۱۴۵۱. |